- today
- perm_identity شیرین کریمی
- label صنایع دستی
- favorite 40 لایک
- remove_red_eye 16434 بازدید
- comment 13 دیدگاه
هنر فیروزه کوبی جزء یکی از صنایع‌دستی نوظهور در ایران است که بسیار زیبا و چشم‌نواز است. از آن‌جا که فروشگاه اینترنتی صنایع‌دستی پرنون مفتخر است صنایع دستی فیروزه‌کوبی را با سنگ فیروزه نیشابور به همراه ده سال ضمانت به شما عزیزان عرضه نماید در این نوشته سعی شده است که این هنر اصیل ایرانی را که مختص به شهر اصفهان هست و در این شهر رواج پیدا کرده است را به شما هنر دوستان معرفی نماید.
هنر فیروزه کوبی روی مس
سنگ فیروزه یکی از زیبا‌ترین سنگ‌های موجود در جهان است که همواره مورد توجه انسان‌ها قرار گرفته است. رنگ جذاب و آبی این سنگ به دلیل وجود عنصر مس در آن است. جالب است بدانید که این سنگ در کشورهایی هم‌چون مصر، مکزیک، آمریکا و ایران یافت می‌شود اما بهترین و مرغوب‌ترین نوع این سنگ مربوط به کشور ایران است که از کهن‌ترین و بزرگ‌ترین معدن فیروزه جهان که در نیشابور است استخراج می‌شود.
این سنگ زیبا در برخی از نماهای سنگی مساجد قدیمی قابل مشاهده است همچنین در طلا و جواهر سازی، ساخت زیورآلات به عنوان نگین انگشتر، دستبند و ... مورد استفاده قرار می‌گیرد و ناگفته نماند که هنرپروران اصفهانی از این سنگ و زیبایی‌های آن بی‌بهره نمانده‌اند و آثار زیبایی را بر روی مس با این سنگ خلق نموده اند که به فیروزه‌کوبی شهرت دارد.
هنر فیروزه کوبی که به آن فیروزه کاری یا فیروزه کاری روی مس هم می‌گویند به این صورت است که هنرمندان فیروزه کوب می‌آیند با قطعات کوچک سنگ فیروزه را بر روی ظروف، جواهرات، وسایل تزئینی از جنس مس می‌چسبانند و در بین سنگ‌های فیروزه از نوع خاصی از لاک تیره رنگ استفاده می‌شود که هرچه فاصله بین قطعات فیروزه کمتر باشد، کیفیت بالاتری دارد.
تاریخچه فیروزه کوبی
هنر فیروزه‌کوبی به‌دلیل وجود معدن فیروزه‌ی نیشابور ابتدا در نیشابور و سپس در مشهد به صورت نصب فیروزه بر روی زیورآلات توسط فردی به‌نام یوسف حکیمیان معروف به ممدرضا در حدود هشتاد سال پیش به‌وجود آمد سپس بیست سال بعد این هنر توسط فردی به نام حاج داداش به اصفهان وارد شد.
در حقیقت ابداع کننده هنر فیروزه‌کوبی بر روی اشیا و ظرف‌‌های مسی توسط فردی به نام روبن یروشالمی که در محله کلیمی‌های اصفهان زندگی می‌کرد، می‌باشد. در سال 1342 روبن یروشالمی که وضعیت مالی مساعدی برخوردار نبوده است پس از پایان تحصیلات دوران ابتدایی به اجبار تحصیل را رها می‌کند و کار نزد عمویش که کار زرگری فیروزه‌کوبی را انجام می‌داد مشغول شد و از این طریق با این هنر آشنا و به آن علاقه‌مند شد اما در آن زمان (در سال‌های 1342-1343) فیروزه‌کوبی بیشتر بر روی زیورآلات و گه گاه به صورت نصب فیروزه بر روی گالش‌های نقره و مانند آن انجام می‌شد.
روبن یروشالمی کار را به خوبی فرا گرفت و بعد از تبحر یافتن در این صنعت دست به ابداع و نوآوری در ساخت انواع فیروزه‌کوب‌ها در ظروف و اشیا مسی با اندازه‌های متفاوت زد و آن‌چه امروزه اینقدر زیبا و هماهنگ و جذاب به‌نظر می‌رسد حاصل تلاش کوشش و نوآوری‌های وی در طول چهل سال تجربه در این زمینه است.
تصویر 1: انواع سنگ فیروزه استخراج شده از معدن فیروزه نیشابور
انواع سنگ فیروزه در فیروزه‌کوبی
در تقسیم‌بندی فیروزه از لحاظ کیفیت و رنگ، این سنگ به دو نوع فیروزه‌ی گچی – سفید و فیروزه‌ی سنگی- آبی، سبز تقسیم می‌شود که فیروزه‌های آبی، سبز خود به دو دسته متوسط و مرغوب تقسیم می‌شوند.
نوعی که بیشتر در صنایع دستی فیروزه‌کوبی مورد استفاده قرار می‌گیرد فیروزه‌های سنگی- آبی و سبز است، در واقع فیروزه‌ای که در کار فیروزه‌کوبی روی مس استفاده می‌شود باید قابلیت تحمل گرما و فشار زیاد را داشته باشد چرا که طی عملیاتی که شامل مراحل فشار و گرمای زیاد است فیروزه به‌وسیله‌ی لاک بر رو شی مسی چسبانده می‌شود.
مراحل انجام فیروزه‌کوبی
کار فیروزه‌کوبی شامل چند مرحله است که در ادامه به‌ترتیب مراحل انجام کار به آن پرداخته شده است.
-
ساخت و پرداخت شی مسی:
در این مرحله پس از طراحی شی مورد نظر توسط فیروزه‌کوب، سفارش ساخت به مسگر داده می‌شود، بعد از ساختن شی مورد نظر شی برای انجام مراحل زرگری و خم‌کاری به دست خم‌کار سپرده می‌شود که در این مرحله توسط دستگاه‌های خم‌کاری بر روی شی مسی برآمدگی یا فرورفتگی‌هایی که به خم معروف است ایجاد می‌شود تا پایه یا زمینه‌ای برای نصب فیروزه بر روی شی فراهم شود.
-
چسباندن فیروزه بر روی شی مورد نظر:
هنرمند فیروزه‌کوب قطعات ریز فیروزه را که با زحمت زیادی شست و شو داده و به‌وسیله‌ی غربال از یکدیگر جدا شده‌اند را با هنرمندی و ظرافتی کم‌نظیر به وسیله‌ی لاک (نوعی چسب) و حرارت زیاد بر روی شی موردنظر می‌چسباند و آن‌ها را با فشار بر روی لاک محکم می‌کند.
-
تراش و پرداخت کار نهایی:
در این مرحله برای پاک کردن لاک قهوهای رنگ اضافی که در اثر حرارت روی فیروزه را پوشانده است سطح شی را صیقل می‌دهند که صیقل دادن سنگ‌های نامنظم فیروزه توسط تیغ الماسه انجام می‌شود و در این مرحله حدود نیمی از سنگ فیروزه تراش داده می‌شود سپس کار برای پرداخت نهایی سمباده زده می‌شود و برای قابل شستشو بودن مس، لایه ای از پلی استر بر روی آن پاشیده می‌شود که پس از پایان این مرحله شی مسی موردنظر دارای سطح موزاییک مانند از سنگ‌های فیروزه است.
تصویر 2: چسباندن فیروزه بر روی مس
موارد استفاده فیروزه‌کوب در مس
از هنر فیروزه کاری بر روی مس در ساخت مواردی از قبیل: قندان، آیینه، شمعدان، ،تنگ، گلاب‌پاش، گلدان، کوزه، شکلات‌خوری، آجیلخوری، سنگاب و ... استفاده می‌شود.
تصویر 3: کشکول مسی فیروزه‌کوب شده
نکات مربوط به نگهداری ظروف و اشیا مسی فیروزه‌کوب
ماندگاری فیروزه‌کوبی شاید تا دویست سال هم باشد اما دو چیز به اشیا فیروزه‌کوب صدمه وارد می‌کند:
- ضربه خوردن که در اثر افتادن به‌وجود آید که در این صورت فیروزه‌های موزاییک شده در اثر افتادن و برخورد با زمین می‌شکنند و از جا در می‌آیند.
- روغن یا مواد روغنی رنگ آبی فیروزه را کدر و بد رنگ می‌کند.
منبع: فروشگاه اینترنتی پرنون
تهیه و گردآوری مطلب: وبلاگ فروشگاه اینترنتی پرنون
لطفا دیدگاه خود را در مورد این مطلب بیان کنید
محصولات مرتبط
آجیل خوری فیروزه کوبی لبه مشبک 13سانتیمتری
سنگاب فیروزه کوب اصفهان
شکلات خوری فیروزه کوبی 30 سانتیمتری
شیرینی خوری فیروزه کوبی اصفهان
قندان فیروزه کوب
پارچ مسی فیروزه کوب 27 سانتی
کشکول فیروزه کوبی 25 سانتیمتری اصفهان
دیدگاه (13)