چاپ سنتی روی پارچه

به چاپ و انتقال طرح یا نقش بر روی موارد مختلف برای تزیین به‌وسیله‌ی قالب، مهر و قلم‌موی آغشته به رنگ و یا موم را چاپ سنتی می‌گویند که مرسوم‌ترین نوع از چاپ سنتی، چاپ بر روی پارچه می‌باشد.

به‌طور کلی هر نقشی در چاپ پارچه به‌وسیله قلم‌مو، موم و رنگ‌های مختلف روی انواع پارچه قابل انتقال است که با استفاده از چاپ سنتی می‌توان مقدار زیادی از پارچه را در مدت کوتاهی نقش‌اندازی و رنگ‌گذاری کرد.

روش چاپ سنتی بر روی پارچه

انواع چاپ سنتی

در یک دسته‌بندی کلی چاپ سنتی به دو روش چاپ مستقیم و چاپ غیر مستقیم انجام می‌شود که هر کدام از این روش‌های چاپ دارای زیرشاخه‌هایی می‌باشند که در نمودار زیر به طور مختصر نمایش داده شده و در ادامه به آن‌ها پرداخته شده است.

چاپ مستقیم:

در این نوع چاپ نقوش به‌‌وسیله‌ی قالب یا شابلون (وسیله‌ای مسطح از جنسی مقاوم است که نقش‌ها به‌صورت مشبک در آن بریده شده است) و رنگ‌ها به‌طور مستقیم روی پارچه منتقل می‌شود. این روش آسان‌ترین و ارزان‌ترین نوع چاپ بوده که پیش از روش‌های دیگر به کار گرفته می‌شود. پارچه‌های چاپ قلمکار نمونه‌ی بارز این نوع چاپ به شمار می‌روند. در چاپ قلمکار نقوش می‌توانند گیاهی، انسانی، حیوانی و یا کاملا انتزاعی باشند.

سفره قلمکار با استفاده از چاپ مستقیم

چاپ غیرمستقیم:

عمل نقش اندازی در این نوع چاپ در دو مرحله اجرا می‌شود که به دو شیوه‌ی چاپ برداشت و چاپ مقاوم رایج است.

• چاپ برداشت: در این روش ابتدا با مواد رنگ بَرنده، جای نقش‌ها را روی پارچه رنگی سفید می‌کنند و در مرحله‌ی بعدی رنگ دیگری را جایگزین می‌نمایند.

• چاپ مقاوم: در این روش نقوش با زمینه‌‌ی مورد‌نظر را با موادی مقاوم، مانند موم که در مقابل رنگ نفوذ ناپذیرند را می‌پوشانند تا به هنگام رنگرزی از جذب رنگ در آن قسمت‌ها جلوگیری شود. چاپ کلاقه‌ای از جمله‌ی این روش چاپ به شمار می‌رود

نمونه‌ای از چاپ کلاقه‌ای بر روی پارچه

کاربرد چاپ سنتی

از پارچه‌هایی که با چاپ سنتی تزیین شده‌اند در تهیه پوشاک، پرده،توسینی، رومیزی، سفره، جانماز، سجاده، کیف و کفش، چادر و خیمه، تابلو، جداکننده، چراغ رومیزی (آباژور) استفاده می‌شود.

به‌منظور آشنایی با ابزار و وسایل مورد نیاز و مراحل چاپ قلمکار، کلاقه‌ای و... بر روی پارچه ادامه مطالب را از وبلاگ فروشگاه اینترنتی پرنون دنبال نمایید.

تهیه و گردآوری: فروشگاه اینترنتی پرنون

منابع: آشنایی با صنایع دستی ایران

نحوه تولید صنایع دستی قلمکاری اصفهان

نحوه ایجاد چاپ باتیک یا کلاقه‌ای