تحقیق در مورد صنایع دستی ایران

صنایع‌دستی، میراث با ارزش برای هر کشوری است و نشان‌دهنده فرهنگ و تمدن آن کشور است. با توجه به اهمیت صنایع‌دستی و جایگاه آن در مطلب یک تحقیق جامع درمورد صنایع‌دستی گردآوری شده است. اگر شما به دنبال مطلبی کامل برای تحقیق در مورد صنایع‌دستی ایران هستید فقط کافی است تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

در صورتی که اطلاعات بیشتری در دست دارید که به تکمیل این مطلب کمک می‌کند، خوشحال می‌شویم در انتهای صفحه در بخش نظرات آن را مطرح نمایید و با ما به اشتراک بگذارید.

صنایع‌دستی چیست؟

صنایع‌دستی که هم می‌تواند حالت کارگاهی و هم حالت خانگی داشته باشد، همانند صنایع‌ کوچک قابلیت استقرار در شهر و روستا را دارد، بدون نیاز به فناوری پیشرفته بیشتر متکی به تخصص‌های بومی و سنتی است و قسمت اعظم مواد اولیه مصرفی آن در داخل کشور قابل تهیه می‌باشد. افزون بر این، صنایع‌دستی هر دو ویژگی مصرفی و هنری را داشته و برخوردار از بینش، ذوق، اندیشه و فرهنگ تولیدکننده نیز هست و در مجموع آن را یک «هنر-صنعت» نامیده‌اند.

از مجموع تعاریف صنایع‌دستی به نظر می‌رسد تعریف زیر که توسط گروهی از کارشناسان سازمان صنایع‌دستی ایران ارائه گردیده، دقیق‌تر و جامع‌تر باشد چرا که با وضعیت فعلی این صنعت و هنر و ارزنده انطباق بیشتری‌ دارد.

صنایع‌دستی به مجموعه‌ای از هنرها و صنایع اطلاق می‌شود که به طور عمده با استفاده از مواد اولیه‌ی بومی ساخته می‌شود و قسمتی از مراحل اساسی تولید به کمک دست و ابزاری ساخته می‌شود که در هر واحد آن ذوق هنری و خلاقیت فکری صنعتگر سازنده به نحوی تجلی یافته و همین عامل، وجه تمایز اصلی این‌گونه محصولات از مصنوعات مشابه ماشینی و کارخانه‌ای می‌باشد. این صنعت بدون استفاده از ماشین ایجاد می‌گردد و عمدتا دست در آن دخیل است. صنعت دستی هر قوم، گوشه‌ای از هویت آن‌ها را در گذشته تاریخی‌اش بیان می‌کند.

با توجه به تعریف فوق و سایر تعاریفی که برای صنایع‌دستی ارائه شده، می‌توان ویژگی‌ها زیر را برای صنایع‌دستی نام برد:

1. قسمتی از مراحل اساسی تولید، توسط دست انجام می‌شود که برای تولید هر یک از فرآورده‌های دستی مراحل متعددی طی می‌شود ولی انجام کلیه‌ی این مراحل به وسیله‌ی دست و ابزار و وسایل الزامی نبوده و چنانچه  تنها قسمتی از مراحل اساسی تولید به این طریق انجام شود، محصول تولید شده با توجه به مواردی که در تعریف ذکر شد، صنایع‌دستی محسوب می‌گردد.
2. حضور موثر و خلاق انسان در تولید و شکل بخشیدن به محصولات ساخته شده و امکان ایجاد تنوع و پیاده‌ کردن طرح‌های مختلف در مرحله‌ی ساخت این گونه فرآورده‌ها.
3. تأمین قسمت عمده مواد اولیه مصرفی از منابع داخلی.
4. داشتن بار فرهنگی (استفاده از طرح‌های اصیل، بومی و سنتی)
5. عدم همانندی و تشابه فرآورده‌های تولیدی با یکدیگر.
6. عدم نیاز به سرمایه‌گذاری زیاد در مقایسه با سایر رشته‌های صنعت.
7. دارا بودن ارزش افزوده‌ی زیاد در مقایسه با صنایع دیگر.
8. قابلیت ایجاد و توسعه در مناطق مختلف (شهر، روستا و حتی در جوامع عشایری).
9. قابلیت انتقال تجربیات، رموز و فنون تولیدی، سینه به سینه و یا مطابق روش استاد و شاگردی.

صنایع‌دستی و تحولات فناوری

هرچند که ثبات تکنیک و اتکاء فوق‌العاده به نیروی بدنی صنعتگر از مهم‌ترین خصوصیات صنایع‌دستی و روستایی است، با این حال انواع ابزار و روش تولید در مدت طولانی ثابت نبوده و تا حدود زیادی از تحولات فنی و صنعتی طبیعت می‌کند. البته تحول ودگرگونی در ابزار و روش تولید در مدت طولانی ثابت نبوده و تا حدود زیادی از تحولات فنی و صنعتی تبعیت می‌کند.

البته تحول و دگرگونی در ابزار و شیوه‌های تولید، بسیاری از محصولات را به تدریج از محدوده‌ی صنایع‌دستی خارج ساخته به نحوی که امروزه ادامه‌ی تولید و مصرف آن‌ها فقط به شکل فرآورده‌های صنعتی امکان‌پذیر است ولی در عین حال نمی‌توان منکر این واقعیت شد که استفاده از ابزار جدید و مواد مرغوب به عنوان دستاورد پیشرفت‌های صنعتی، کمک شایانی به شکوفایی رشته‌های موجود صنایع‌دستی کرده و حتی در مواردی به دوام و بقا آن نیز کمک کرده است.

در نتیجه‌ی اختراع بعضی از ابزار و وسایل جدید، قسمت‌هایی از مراحل آماده کردن مواد اولیه، ساخت یا تکمیل محصولات دستی به تدریج از صورت دست‌ساز خارج شده و توسط دستگاه‌ها یا ماشین‌های مختلف انجام می‌گیرد. البته این امر تا آنجا قابل قبول است که موجب تغییر ماهیت صنایع‌دستی و تبدیل آن به یک کالای ماشینی نشود و در اینجاست که موضوع فناوری قابل انطباق با صنایع‌دستی مطرح می‌شود.

شرایط اقلیمی، اجتماعی و فرهنگی و همچنین مقتضیات مادی و نیازهای احساسی و معنوی انسان در هر عصر و منطقه‌ای، جلوه‌ها و اشکال متفاوتی از خلاقیت، ذوق و استعداد صنعتگران و تولیدکنندگان حرفه‌ها و مشاغل را به مرور زمان تحت عنوان صنایع‌دستی ثبت نموده است که با گذشت تاریخ و تداوم حضور در میان نسل‌ها به مجموعه‌ای از هنرهای بومی و سنتی بدل گشته است.

 به نحوی که امروزه اگرچه ویژگی‌های شغلی و صنفی این قشر کمرنگ گشته اما حضور خاطرات قومی، باورهای دینی، اصالت و شیوه‌های به جای مانده از هنر گذشتگان و از سوی دیگر تکیه به مواد اولیه و طبیعت منطقه از عمده توجیهات هنرمند در خلق آثار صنایع‌دستی محسوب می‌گردد.

توجه به واژه دست در عنوان صنایع‌دستی و همچنین اعتقاد و نظر گروهی از اندیشمندن این عرصه مبنی بر لزوم و ضرورت انجام روند تولید محصولات صنایع‌دستی با حداقل امکانات صنعتی و تکنولوژی، مشکل اصلی را در جهت تفکیک صنایع‌دستی امروزی و به اصطلاح مدرن با صنایع‌دستی اعصار گذشته ایجاد نموده است.

پیدایش صنایع‌دستی

در حدود 8000 سال قبل که به عصر نوسنگی معروف است، مردمی در منطقه وسیعی در آسیای جنوب غربی زندگی می‌کردند که برای نخستین بار در گروه‌های کوچک جمع آمده، در یک مکان ساکن شدند و اولین دهکده‌ها را به وجود آوردند. آثار به دست آمده از دوران پارینه سنگی، میان‌سنگی و نوسنگی، گواه بر این فعالیت انسان در ساخت ابزار و وسایل سنگی است. ابزارهایی چون تیغه‌های دندانه‌دار و به شکل‌های مختلف هندسی در مکان‌هایی مانند بیستون و غارهای هوتو و کمربند به دست آمده است.

انسانی که یاد گرفته بود با کاشتن دانه‌های خوراکی مقدار بیشتری از آن را به دست آورد، ناگزیر بود آن را در جایی ذخیره کند. او ظرف‌هایی را می‌خواست که در برابر گرما و رطوبت هوا مقاومت داشته باشد و غلات در آن فاسد نشود. از این رو انسان دوران نوسنگی با الهام از همان شکل‌های طبیعی و با آمیختن آب و خاک، اولین ظرف‌های سفالی را ساخت.

تهیه و گردآوری مطلب: وبلاگ فروشگاه اینترنتی پرنون

منبع: فروشگاه اینترنتی پرنون

با ارسال دیدگاه و پیشنهادات خود ما را در بهبود مطالب یاری کنید.